Θαλάσσιο περιβάλλον

Home / Περιοχές δράσης / Θαλάσσιο περιβάλλον

Η Άνδρος ανήκει στις βόρειες Κυκλάδες, όπου επίσης περιλαμβάνονται τα νησιά Τήνος, Μύκονος, Γυάρος, Κέα, Κύθνος και Δήλος. Η περιοχή αυτή είναι μία από τις πιο σημαντικές θαλάσσιες περιοχές για τα θαλασσοπούλια, τα θαλάσσια θηλαστικά και τους θαλάσσιους οικοτόπους της Ελλάδας. Η σημασία τους αντικατοπτρίζεται στην τεράστια αφθονία και ποικιλότητα που παρουσιάζει το σύνολο των ειδών προτεραιότητας θαλασσοπουλιών, όπως είναι ο Θαλασσοκόρακας (Phalacrocorax aristotelis desmarestii), ο Αιγαιόγλαρος (Larus audouinii), ο Αρτέμης (Calonectris diomedea), ο Μύχος (Puffinus yelkouan) και ο Υδροβάτης (Hydrobates pelagicus), καθώς και η Μεσογειακή Φώκια (Monachus monachus). Σημαντικό κομμάτι του εθνικού πληθυσμού των ειδών αυτών αναπαράγεται, αναπαύεται, μεταναστεύει και αναζητά την τροφή του στην περιοχή αυτή. Λόγω της υψηλής κινητικότητας τους, τα είδη αυτά χρησιμοποιούν ένα μεγάλο κομμάτι της θαλάσσιας και παράκτιας ζώνης της εν λόγω περιοχής, καθιστώντας τις περιοχές αυτές ζωτικής σημασίας για την επιβίωσή τους. Η σημασία της περιοχής διαφαίνεται επίσης από το σχηματισμό ενός πυκνού δικτύου περιοχών Natura 2000, που απλώνεται στο σύνολο των νησιών των Βόρειων Κυκλάδων.

Το θαλάσσιο περιβάλλον περιλαμβάνει σημαντικούς θαλάσσιους οικοτόπους, όπως τις περιοχές με θαλάσσια βλάστηση Ποσειδωνίας (1120*) και τους υφάλους οι οποίοι παραμένουν σε σχετικά καλή κατάσταση. Η εγκατάσταση αγκυροβολιών φιλικών προς τα λιβάδια Ποσειδωνίας (έργο ANDROSSPA – http://www.androslife.gr)  συμβάλλει στη διατήρηση των περιοχών με θαλάσσια βλάστηση Ποσειδωνίας. Τα παράκτια ύδατα της Άνδρου αποτελούν σημαντικές περιοχές για τη διατροφή των τοπικών αλλά και των γειτονικών πληθυσμών Μεσογειακής φώκιας (δηλ. της Γυάρου και της Εύβοιας). Ο πληθυσμός Μεσογειακής φώκιας της Γυάρου θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους στη Μεσόγειο. Η περιοχή είναι επίσης σημαντική για διάφορα είδη κητωδών, όπως το Ρινοδέλφινο και το Ζωνοδέλφινο, ενώ έχουν βρεθεί και ξεβρασμένοι Φυσητήρες. Οι θαλάσσιες περιοχές που απλώνονται σε απόσταση άνω των 2 χλμ από την ακτή αποτελούν τους σημαντικότερους οικοτόπους αναζήτησης τροφής για τον Θαλασσοκόρακα και τον Αιγαιόγλαρο. Η περιοχή εκτίθεται σε ισχυρούς βόρειους ανέμους, ειδικά στο Στενό του Καφηρέα μεταξύ της Άνδρου και της Εύβοιας, καθιστώντας την περιοχή άκρως θελκτική για τον Μύχο και τον Αρτέμη, οι οποίοι χρησιμοποιούν τα παράκτια ύδατα ως περιοχή τροφοληψίας και πέρασμα, κατά τη διάρκεια μετακινήσεων προς αναζήτηση τροφής και μεταναστευτικών μετακινήσεων. Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι η μεγαλύτερη γνωστή αποικία του Μύχου στο Αιγαίο εντοπίζεται στο γειτονικό νησί της Γυάρου, με αποτέλεσμα μερικές εκατοντάδες χιλιάδων πουλιά να τρέφονται και να αναπαύονται στα παράκτια ύδατα της Άνδρου.

Το θαλάσσιο κομμάτι της περιοχής δράσης έχει χαρακτηριστεί ως υψίστης σημασίας για τον Θαλασσοκόρακα, ο οποίος αναπαράγεται κατά μήκος της ακτής και στις γύρω νησίδες, καθώς και σε ρηχά νερά και αμμώδεις παραλίες της Άνδρου, που αποτελούν ιδανικούς οικοτόπους για την αναζήτηση τροφής. Κατά τη διάρκεια της αναπαραγωγικής περιόδου, η περιοχή περιλαμβάνει επίσης σημεία φωλιάσματος και αναζήτησης τροφής για τον Αιγαιόγλαρο, ο οποίος μετά από παρεμβάσεις που έγιναν μέσω του προγράμματος LIFE ANDROSSPA, άρχισαν να αναπαράγονται στο βορειότερο άκρο της Άνδρου.

Κύρια απειλή για τα αυγά και τους νεοσσούς του Θαλασσοκόρακα και του Αιγαιόγλαρου στις περιοχές αποικίας τους αποτελούσε μέχρι πρότινος η θήρευση από αρουραίους και Ασημόγλαρους, η οποία όμως περιορίστηκε ή εξαλείφθηκε μέσω της εφαρμογής του προγράμματος ANDROSSPA. Αρκετές περιοχές εποικισμού και φωλιάσματος, καθώς και περιοχές αναζήτησης τροφής, είναι εύκολα προσβάσιμες, καθιστώντας τες ιδιαίτερα ευάλωτες στην όχληση από την όλο και αυξανόμενη παρουσία του ανθρώπου σε αυτές ,π.χ. για ψυχαγωγικές δραστηριότητες ή επίσκεψη των νησίδων από τοπικούς αλιείς.

Η αλιεία στην περιοχή είναι κυρίως παράκτια, αποτελούμενη από τοπικά αλιευτικά σκάφη που χρησιμοποιούν δίκτυα και παραγάδια. Στην περιοχή επιχειρούν επίσης τράτες και γρι-γρι από τα λιμάνια της Καρύστου (Εύβοια) και της Ραφήνας (Αττική). Οι κύριες απειλές που αντιμετωπίζουν τα θαλασσοπούλια και η Μεσογειακή Φώκια στη θάλασσα περιλαμβάνουν: φαινόμενα υπεραλίευσης, παράνομη αλιεία, πρακτικές μη-βιώσιμης αλιείας με μη-επιλεκτικές μεθόδους όπως η χρήση τράτας και γρι-γρι, και αρνητικές αλληλεπιδράσεις με αλιείς, συμπεριλαμβανομένης της τυχαίας παγίδευσης και θανάτωσης. Λόγω της κεντρικής της θέσης στο Αιγαίο Πέλαγος, η περιοχή εκτίθεται σε επικρατούντα ρεύματα και ανέμους με αποτέλεσμα τα θαλάσσια απορρίμματα και τα φαινόμενα άδηλης αλιείας να αποτελούν σημαντικές απειλές για τη θαλάσσια ζωή της περιοχής.